Non podo deixar pasar máis tempo. Gravei e gardei con amor isto que hoxe é unha lembranza nostálxica dun gran amigo, Francisco Álvaro Naranjo, Paquito, Alvarito, o meu alegre, curioso, intelixente e creativo compañeiro de clase durante tres anos que logo se prolongaron até que chegou a adolescencia, e os intensos amoríos que nos foron apartando a pesar do cariño que nos tiñamos.
Lembro as tediosas sesións de clase de ciencias sociais de Doña Amalia, no colexio, daquela denominado nacional, de Infesta. Se mal non lembro fixémonos inseparables compañeiros de mesa de aula en sexto, cando eu tiña doce, en trance de cumprir os trece no fin do curso. Con Paco descubrín moitas cousas da vida, xuntos fomos abrindo portas que vislumbrabamos de lonxe desde o noso corpiño e mente infantís.
Foi con el a primeira vez que saín de aventura, en autoestop, daquela unha forma de transporte gratuíta moi socorrida e nun mini compartimos as nosas primeiras caladas de porro, respondendo ao ofrecemento dunha parella que nos trasladaba cara á Corrubedo. Alí, nunha obra dunha casa moi preto do faro (quizais fora o que hoxe é o restaurante Balieiros) pasamos a noite durmindo no chan, entre táboas de encofrado e restos de cemento seco, embutidos nos nosos sacos de durmir, dous sacos lixeiros e moi estampados que trouxera meu pai dunha das súas viaxes de traballo a Arxentina. Lembro levar tamén unha cociña portátil de bombona pequena, na que fritimos unhas patacas e unhas salchicas (ignoro se as levamos ou as mercamos polo camiño) e dispuxemos a xantalas xusto no intre dunha invasión momentánea de xubilados que viñan admirar o mar desde ese emprazamento extremo de Corrubedo.
E despois de Corrubedo, camiñamos até Baroña para acampar onda unha fontenla de auga moi preto da praia, na parte máis alonxada do castro. Por vez primeira, con el, vin un corpo espido de muller, unha moza xoven en coiro e aparentemente tatuada ou debuxada nos seus seos. Resulta aínda vívida a emoción de abraio ao contemplar, non sen pudor, ese corpo coroado por unha cabeleira negra ondeando polas rachas de aire que proviñan do mar. Pensabamos os dous que estabamos diante dunha deusa da liberdade.A primeira vez, por tanto, da nosa propia desnudez, do noso nudismo, ignorantes como eramos do fervor contestatario e libertario que as xeracións maiores estaban a espallar por certas capas da sociedade e cuxo máximo expoñente foi Miguel Cancio. Desde aquela o nudismo ten para min un significado moi fondo.
A súa creatividade era excepcional. Fronte ao sadismo escolar tardofranquista el arrepuña un humor acedo e moi chocante. Rinme clandestinamente na aula cando el ideou cun espello, que proxectaba sobre as poucas ilustracións dos libros de texto, unha especie de teatro surrealista composto de figuras deformadas que adquirían un ton esperpéntico ou cando xogabamos a mesturar as sílabas dun nome dos que saían nos manuais ou que mesmo eran os famosos da época. Cubén Rano era para nós Rubén Cano.
E foi pasando o tempo moderadamente, transido de episodios primeirizos, e chegamos ao instituto e á reivindicación das nosas intimidades, dos nosos propios laboratorios vitais, construídos a base de momentos ou horas que roubabamos á familia para estarmos xuntos, na plazuela, nas escaleiras ou no campo dos Pisos de Freire ou mesmo na rúa Ullán xogando ao balón, comendo pipas ou comenzando a situar os dedos da man esquerda na corrección dos acordes que estabamos imitando da habelencia dos maiores. Que complicado se me facía o acorde de fa maior! E logo dos primeiros pasos no instrumento, ao que Paco adicaba enerxía e paixón, foi engadindo unhas letras nas que nunca omitía o humor e o sarcasmo. Foi un adiantado, un pequeno xenio incomprendido, penso eu. Un ullanero solitario.
A súa xenialidade comezaba nos pés. Era un magnífico futbolista. E digo pouco. Na comarca foi moi estensa a súa sona. Posuía unha especial habilidade para o regate. Ou quizais arte sexa unha palabra máis apropiada para referirse a esta destreza á que se adicou semiprofesionalmente durante uns anos e que combinou con invitacións a torneos de futbito e fútbol sala, modalidades nas que se convertía nun escuro obxecto de desexo.
Sempre lle profesei unha gran admiración. Acudín a velo xogar varias veces aos campos de fútbol. A súa calidade era tema de conversa nas gradas e tamén nas tabernas, mais o interese acrecentábase debido a un halo de malditismo que o rodeaba e que convertía a súa vida nunha pugna constante. Non entendo moito de fútbol, pero quizais se parecía a Mágico González ou a Maradona. Si, Paco sempre foi o meu particular Maradona, o amigo do que presumir, o crack, o extraterrestre, o marciano, o titán, que sei eu.
Tiña un extraordinario oído musical e unha excelente cultura underground cuxas fontes eu nunca cheguei a determinar con precisión, nun tempo no que os medios de comunicación e formación de masas eran tan escasos como os medios económicos. Nós eramos, coido eu, os nosos propios medios de transmisión de cultura. Había unha certa mediación tecnolóxica (radiocasetes, tocadiscos, tv), pero eramos nós quen editabamos as nosas propias listas de reprodución a través de copias magnéticas que nos prestabamos nunha rede local compartida. Ese ambiente respirabamos os adolescentes de Pontecesures, Padrón e comarca, cos que nos nos relacionabamos. Pasou o tempo dos guateques, que nós xa non vivimos por cuestión de idade (e quizais por falta de espazos alternativos), e chegaron os das reunións musicais, os encontros que tiñan lugar os venres nalgún corruncho recóndito do noso estreito pobo. Estas citas convertíanse en sesións de aprendizaxe musical ás que acudiabamos para conversar e tocar, mellor ou peor, en grupo. Paco foi sempre un alumno avantaxado. Acodía sempre con cancións novas, con letras sumamente inxeniosas e significativas para as nosas mentes xuvenís: personaxes locais como Monchiño Lamas, situacións como roubar froita nunha propiedade privada... calquer imaxe da nosa vida cotiá servía para provocar festiva e alegremente a nosa disposición iconoclasta, a nosa intención de rachar coa vida adulta, aínda que fora tan só antes de volver chegar á casa.
Lembro a casa de Paco como un lugar escuro, seguramente influído por dous feitos: a escaseza de iluminación nas escaleiras de acceso que levaban ao seu piso e o cuarto interior que Paco convertía no seu lugar de encontro, de escoita, de conversa. A súa nai era encantadora. Eu sempre lle tiven moito cariño e respecto e tiven a certeza de que me tiña afecto. Ao pai de Paco sempre o lembro moi serio. Creo que a penas crucei con el catro palabras nas ocasións nas que coincidimos. A familia viña de Extremadura e quizais chegaran ao pobo como destino profesional, non o sei, imaxínoo. O caso é que logo desa ocupación veu a de transportista da Nestlé e xa despois a xubilación. Probablemente distorsione a imaxe e, por tanto, a súa idade, pero sempre me pareceu que era un home moi maior e moi serio, como se parecese que escondía unha verdade tráxica no máis profundo do seu ser.
E despois de Corrubedo, camiñamos até Baroña para acampar onda unha fontenla de auga moi preto da praia, na parte máis alonxada do castro. Por vez primeira, con el, vin un corpo espido de muller, unha moza xoven en coiro e aparentemente tatuada ou debuxada nos seus seos. Resulta aínda vívida a emoción de abraio ao contemplar, non sen pudor, ese corpo coroado por unha cabeleira negra ondeando polas rachas de aire que proviñan do mar. Pensabamos os dous que estabamos diante dunha deusa da liberdade.A primeira vez, por tanto, da nosa propia desnudez, do noso nudismo, ignorantes como eramos do fervor contestatario e libertario que as xeracións maiores estaban a espallar por certas capas da sociedade e cuxo máximo expoñente foi Miguel Cancio. Desde aquela o nudismo ten para min un significado moi fondo.
A súa creatividade era excepcional. Fronte ao sadismo escolar tardofranquista el arrepuña un humor acedo e moi chocante. Rinme clandestinamente na aula cando el ideou cun espello, que proxectaba sobre as poucas ilustracións dos libros de texto, unha especie de teatro surrealista composto de figuras deformadas que adquirían un ton esperpéntico ou cando xogabamos a mesturar as sílabas dun nome dos que saían nos manuais ou que mesmo eran os famosos da época. Cubén Rano era para nós Rubén Cano.
E foi pasando o tempo moderadamente, transido de episodios primeirizos, e chegamos ao instituto e á reivindicación das nosas intimidades, dos nosos propios laboratorios vitais, construídos a base de momentos ou horas que roubabamos á familia para estarmos xuntos, na plazuela, nas escaleiras ou no campo dos Pisos de Freire ou mesmo na rúa Ullán xogando ao balón, comendo pipas ou comenzando a situar os dedos da man esquerda na corrección dos acordes que estabamos imitando da habelencia dos maiores. Que complicado se me facía o acorde de fa maior! E logo dos primeiros pasos no instrumento, ao que Paco adicaba enerxía e paixón, foi engadindo unhas letras nas que nunca omitía o humor e o sarcasmo. Foi un adiantado, un pequeno xenio incomprendido, penso eu. Un ullanero solitario.
A súa xenialidade comezaba nos pés. Era un magnífico futbolista. E digo pouco. Na comarca foi moi estensa a súa sona. Posuía unha especial habilidade para o regate. Ou quizais arte sexa unha palabra máis apropiada para referirse a esta destreza á que se adicou semiprofesionalmente durante uns anos e que combinou con invitacións a torneos de futbito e fútbol sala, modalidades nas que se convertía nun escuro obxecto de desexo.
Sempre lle profesei unha gran admiración. Acudín a velo xogar varias veces aos campos de fútbol. A súa calidade era tema de conversa nas gradas e tamén nas tabernas, mais o interese acrecentábase debido a un halo de malditismo que o rodeaba e que convertía a súa vida nunha pugna constante. Non entendo moito de fútbol, pero quizais se parecía a Mágico González ou a Maradona. Si, Paco sempre foi o meu particular Maradona, o amigo do que presumir, o crack, o extraterrestre, o marciano, o titán, que sei eu.
A foto é de Miguel de Extramundi, aló polo 1997, logo da derrota electoral de Piñeiro Ares. No local social xuntámonos para un ciclo de actividades culturais. O marabilloso blues de Paco e a miña destemida ignorancia: un dúo para a ocasión.
Acodía aos campos de fútbol, primeiro ao Ramón Diéguez, en Cesures, e logo ao do Flavia, en Padrón e observaba silenciosa e calmadamente a participación do seu fillo no xogo. Todos esperabamos unha xenialidade de Alvarito (ese era o seu nome futbolístico) e frecuentemente se producía. Seu pai supoño que soñaba con que acabaría fichando por un club grande e algún interese amosaron por el máis dun club importante. Non obstante, a cousa non callou e Paco acabou xogando sempre nos límites imprecisos da comarca.
Por que Alvarito non chegou a triunfar como xogador de fútbol é algo que nos preguntamos todos os que o coñecimos e sabiamos da súa calidade futbolística. Había algo en Paco que non lle permitía a licenza de ser feliz, unha batalla interior que sempre o mantivo alerta para o abismo. O desgarro foi medrando arreo e unha criatura escura foi ocupando espazo no seu corazón e foino desaloxando até que perdeu as forzas e a alegría e se foi suicidando dolorosa e lentamente. Aínda nesta fase autodestrutiva vin nel un ser entrañable e fondamente bondadoso e hoxe represéntomo como un neno alegre cunha guitarra ao lombo que garda o rubor nas súas meixelas cada vez que alguén lle dí quérote.
Por que Alvarito non chegou a triunfar como xogador de fútbol é algo que nos preguntamos todos os que o coñecimos e sabiamos da súa calidade futbolística. Había algo en Paco que non lle permitía a licenza de ser feliz, unha batalla interior que sempre o mantivo alerta para o abismo. O desgarro foi medrando arreo e unha criatura escura foi ocupando espazo no seu corazón e foino desaloxando até que perdeu as forzas e a alegría e se foi suicidando dolorosa e lentamente. Aínda nesta fase autodestrutiva vin nel un ser entrañable e fondamente bondadoso e hoxe represéntomo como un neno alegre cunha guitarra ao lombo que garda o rubor nas súas meixelas cada vez que alguén lle dí quérote.
Comentarios
Publicar un comentario